سرپرست گروه مطالعات تنظیم‌گری و سازماندهی فناوری اطلاعات و ارتباطات، با اشاره به فاصله قابل‌توجه ایران از کشورهای پیشرو در سرمایه‌گذاری بر هوش مصنوعی، تأکید کرد: رویکرد مناسب برای قانون‌گذاری و تنظیم‌گری این حوزه در کشور باید ترکیبی از مدل‌های جهانی و متناسب با زیست‌بوم داخلی باشد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات اعظم مرتضوی کهنگی، سرپرست گروه مطالعات تنظیم‌گری و سازماندهی فاوا، در گفت‌وگویی تخصصی  با خبرگزاری صدا و سیما درباره وضعیت سرمایه‌گذاری، سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری هوش مصنوعی در ایران، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه پرداخت.

وی با اشاره به وضعیت فعلی سرمایه‌گذاری در این حوزه گفت: آمارهای موجود در زمینه سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی در ایران پراکنده است و اغلب در بخش‌های اقتصادی و مالی دنبال می‌شود که در حیطه تخصص من نیست. با این حال، بر اساس گزارش‌های منتشرشده می‌توان گفت میزان این سرمایه‌گذاری‌ها در مقایسه با کشور‌های پیشرو یا حتی برخی از کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است. بخش عمده سرمایه‌گذاری‌ها نیز نه در حوزه تجاری‌سازی، بلکه بیشتر در زمینه‌های پژوهشی و زیرساختی صورت می‌گیرد.

مرتضوی کهنگی با تأکید بر اهمیت انتخاب الگوی مناسب برای قانون‌گذاری در این حوزه اظهار داشت: با توجه به زیست‌بوم فناوری و صنعتی ایران، به نظر می‌رسد رویکرد بومی ما باید ترکیبی از مدل‌های جهانی باشد. از یک سو، تجربه اتحادیه اروپا و چین در توجه به ریسک‌ها و حفاظت از حقوق شهروندان برای ما درس‌آموز است و از سوی دیگر، الگوی کشورهایی مانند انگلیس، کانادا و آمریکا که بر حمایت از نوآوری و انعطاف‌پذیری در سیاست‌گذاری تمرکز دارند، می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: الگوهای کاملاً سخت‌گیرانه مانند اتحادیه اروپا، یا کاملاً بازارمحور مانند آمریکا، با شرایط ایران سازگاری کامل ندارند. ایران نیازمند مدلی بومی است که عناصر هر دو رویکرد را در خود جای دهد؛ یعنی هم از نوآوری و توسعه فناوری حمایت کند و هم چارچوب‌های لازم برای صیانت از حقوق کاربران، شفافیت و پاسخ‌گویی را فراهم آورد.

سرپرست گروه مطالعات تنظیم‌گری و سازماندهی فاوا در ادامه درباره دلیل عدم تمرکز گزارش «تحلیل تطبیقی سیاست‌ها و استراتژی‌های جهانی هوش مصنوعی و توسعه راهبردی برای حکمرانی ملی ایران» بر کشورهای حوزه خلیج فارس توضیح داد:
کشورهای منطقه مانند امارات و عربستان در سال‌های اخیر فعالیت‌های چشمگیری در حوزه هوش مصنوعی داشته‌اند، اما رویکرد آنها بیشتر سرمایه‌گذاری‌محور و دولت‌محور است. امارات بیشتر بر جذب سرمایه خارجی و اجرای پروژه‌های آزمایشی مانند شهر هوشمند متمرکز است، در حالی که عربستان در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ سرمایه‌گذاری کلانی در حوزه کلان‌داده‌ها و شهرهای هوشمند انجام داده است.

وی ادامه داد: هر دو کشور به‌دنبال توسعه زیرساخت‌های فناورانه و جذب فناوری‌های خارجی هستند و هنوز الگوی تنظیم‌گری مشخص و تثبیت‌شده‌ای ارائه نکرده‌اند؛ از همین رو در پژوهش اخیر ما، تمرکز روی کشورهایی بود که هر کدام یک مدل شاخص در سیاست‌گذاری هوش مصنوعی در سطح جهانی ارائه داده‌اند. به همین دلیل، الگوی کشورهای خلیج فارس که بیشتر بر جذب سرمایه و اجرای پروژه‌های پایلوت متمرکز است، در این مرحله از پژوهش بررسی نشده و می‌تواند در گزارش‌های تطبیقی بعدی مورد مطالعه قرار گیرد.

مرتضوی کهنگی در پایان با اشاره به ضرورت توسعه حکمرانی داده و هوش مصنوعی در ایران تصریح کرد: تنظیم‌گری در حوزه هوش مصنوعی باید ضمن توجه به دغدغه‌های اخلاقی، شفافیت و امنیت، امکان رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های فعال در این حوزه را نیز فراهم کند. هدف ما در پژوهشگاه، تدوین الگوی بومی تنظیم‌گری هوش مصنوعی برای ایران است تا مسیر توسعه این فناوری به شکلی منسجم، اخلاق‌مدار و پایدار هدایت شود.